Kripto para nedir?
Sanal para olarak da bilinen kripto paralar sadece elektronik ortamda bulunurlar. Günümüzde yüzlerce farklı kripto para türemiştir ama en bilineni 2009’da çıkmış olan Bitcoin’dir. Bu ürünlere para desek de, kripto paralar gerçek paranın işlevini taşımaktan bir hayli uzaktır.
Neden mi?
Her gün kullandığımız paralardan farklı olarak kripto paraları basan bir Merkez Bankası yoktur. Bitcoin ve benzeri kripto paralar matematiksel formüller kullanan bir bilgisayar ağı tarafından oluşturulur. Yani kripto paraların geçerliliğini ve değerini koruyan bir otorite bulunmaz. Örneğin, cebinizdeki 50 lira ile mağazadan bir elbise alabilirsiniz. Merkez Bankası 50 liranız ile ödeme hakkınızı garanti eder. Ancak her mağazada bitcoin ile elbisenin ücretini ödeyemezsiniz. Çünkü kimse kripto para ile ödeme yapma hakkınızı garanti etmez ve kripto paraların değerini korumaz. Ayrıca kripto paralarla işlem yapmak maliyetlidir.
Kripto paraların bir ödeme aracı olarak kullanılabileceği yerler oldukça sınırlıdır. Mesela, bakkal Aslı Teyze kripto para kabul etmez. Bakkal Aslı Teyze’de Türk Lirası konuşur.
Gerçek bir para, güvenilir bir değer biriktirme aracı ve ölçü birimidir. Çünkü, paranızın bugün veya gelecekte hemen hemen aynı şeyi alabileceğini tahmin edebilirsiniz. Kripto paraların değeri ise çok çabuk değişir. Kripto para gibi yarınki değerinin öngörülemediği bir şeyi kimse birikim ya da alışveriş yaparken kullanmak istemez.
Dijital ortamda var olan kripto paralar bilgisayar korsanları tarafından çalınabilir. Ayrıca sistemde yapılan hatalı bir işlemi düzeltmek de bugün itibariyle mümkün değildir. Kripto paraların yasa dışı işlemlerde kullanılması da güvenliklerini sorgulatan bir başka etkendir.
Peki, kripto paralar para değilse nedir?
Kripto paralar spekülatif varlıklardır. Diğer bir deyişle, onlarla işlem yapmak risklidir. Unutmamak gerekir ki değeri bu kadar değişken olan bir şey her zaman kaybetme olasılığı taşır.