Para, Fiyatlar ve Enflasyon

İnsanların “Ah nerede o eski zamanlar” diye söylendiğini duymuşsunuzdur. Eskiden her şey daha ucuzdu, ama bugüne kıyasla gelirimiz de daha azdı. Zaman ilerledikçe gelirimiz ile birlikte ürünlerin fiyatı da yükseldi.

Fiyat, bir ürünün maddi değeridir ve bu değer birçok şeye bağlıdır. Mesela, insanlar bu ürünü ne kadar istiyor? Bu ürünü üretmek ne kadara mal oluyor? Mevcut ürünler talebin ne kadarını karşılayabiliyor?

Peki, tüm bunlar fiyatı nasıl etkiler? Fiyat temelde 2 şeye bağlıdır.

Gelin bir örnek ile anlatalım: İnanılmaz şık ve havalı bir kafe açıyorum. Kahvelerimin yanında çok lezzetli pastalarım da var. Bu pastaları ne kadara satsam? Pastalarımın fiyatını belirlerken iki şeyi düşünürüm:

Bu pasta bana ne kadara mal oldu? Kâr etmek için fiyatı, maliyetin üzerinde belirlemem gerekir.
İnsanlar bir dilim pastaya en fazla kaç lira verir? Bu pastaya talep olur mu? Fiyatı, insanların ödemeyi kabul edeceği seviyede tutmalıyım.

Hesaplamalarımı tamamlayıp bir dilim pastayı 5 liraya satmaya karar verdim. Burası o kadar havalı bir mekân oldu ki bir gelen bir daha geldi ve hatta arkadaşlarını da getirdi. Sanırım bu iş tuttu. O halde pasta fiyatına biraz zam yapsam da insanlar gelmeye devam edebilir. O yüzden pasta fiyatını 7 lira yaptım. Gördüğüm kadarıyla bu fiyat artışını kimse sorun etmedi. Hala çok müşterim var. Pastaların daha sağlıklı olması için organik yumurta kullanmaya karar verdim. Ama bu durum pasta maliyetini biraz artırdı. Bu yüzden pasta fiyatına biraz daha zam yapmam gerekecek, diyelim ki 10 lira olsun. İşte bunlar gerçek hayatta gördüğümüz fiyat artışlarına birer örnek.

Aslında ürünlerin fiyatı sürekli değişir. Ancak satın aldığımız birçok ürünün fiyatı sürekli yükseldiğinde enflasyon meydana gelir. Fiyatlar çok hızlı ve öngörülemeyen oranlarda artıyorsa bir sorun var demektir. Eğer, enflasyon, gelirimizden daha çok artıyorsa paramız almak istediklerimize yetmeyebilir ve harcamalarımızı kısmak zorunda kalırız. Bu nedenle enflasyonun yüksek olması istenmeyen bir durumdur.