Para Arzı Nedir?

Para arzı bir ekonomide dolaşan toplam para miktarıdır. Dolaşımdaki kağıt ve madeni paraların yanı sıra bankadaki mevduatlar da para arzına dahildir. 

Bir bankadan 1.000 Türk lirası borç aldığınızı düşünelim. Banka, bu parayı sizin hesabınıza yatırdığında daha önce kullanımda olmayan 1.000 Türk lirasıyla artık bir şeyler satın alabilir hale gelirsiniz. Böylece para arzı artmış olur. 

Sanılanın aksine, para arzını yalnızca Merkez Bankası para basarak belirlemez. Para arzının büyük bir kısmı ticari bankaların kredi vermesiyle oluşur.

Peki, bankalar kredi vererek istedikleri kadar para yaratabilir mi?

Yaratamazlar çünkü bankalar mevduat olarak topladıkları paranın hepsini kredi olarak müşterilere veremez. Bu paranın bir bölümünü zorunlu karşılık olarak Merkez Bankası’nda tutmak durumundadırlar. Zorunlu karşılık oranını ise Merkez Bankası belirler.

Yine Merkez Bankası tarafından belirlenen kısa vadeli faiz oranları ise bankaların para yaratma sürecini etkileyen en önemli unsurdur. Faiz oranı arttığında bankalardan kredi almak daha maliyetli hale gelir. Bu durumda, insanlar borç almak istemez ve bankalar daha az kredi verir. Dolayısıyla da para arzı azalır. Merkez Bankası faiz oranını düşürdüğündeyse para arzı artar.

Para arzının sürekli artması, enflasyona neden olur. Merkez Bankası faiz oranlarını değiştirerek para arzı ve enflasyon üzerinde etkili olur.