Paranın Tarihi

Para ihtiyaçlarımızı karşılarken, bir mal veya hizmeti alırken veya çalışanların maaşlarını öderken kullandığımız bir araçtır. Günümüzde gerçekleşen alışverişlerin sayısını düşündüğümüzde, para kadar etkili ve pratik bir araç olmadan bu işlemleri gerçekleştirmenin imkânsız olduğu görülebilir. 

Para aynı zamanda mal ve hizmetlerin değerini ölçmemizi sağlar ve bu sayede parayı bir ölçü birimi olarak da kullanırız. Paranın zaman içinde değerini kaybetmemesi ise servet biriktirme aracı olarak kullanılmasını sağlar.

Peki para hayatımıza nasıl girdi? 

Paranın icadından önce insanlar alışverişlerini ellerinde bulunan ürünlerin takası yani değiş tokuş yoluyla gerçekleştirirdi. 
Ancak, bu şekilde alışveriş yapmanın bazı zorlukları vardı. Değiş tokuşun gerçekleşmesi için, istenen ürün veya hizmete sahip birinin olması ve bunu başka bir ürün veya hizmet ile değiştirmeye istekli olması gerekliydi. Örneğin, elinde ihtiyacından fazla elma bulunan ve dereyi geçmek isteyen bir kişi, kayığı olan ve bu hizmeti elma karşılığı vermeye istekli bir kişi bulmak zorundaydı. Bu sorunu çözmek için değeri herkes tarafından kabul edilen metaller, hayvanlar, deniz kabukları ve benzeri ürünler değişim aracı rolü üstlendi. 

Zamanla, ticaret yapılırken altın ve gümüş gibi kıymetli metaller kullanılmaya başlandı. Değerli metallerden madeni parayı üretip kullanan ilk uygarlık ise Lidyalılardı. 

Ticaret geliştikçe ihtiyaç duyulan para miktarı arttı. Yüksek tutarlı işlemler için madeni paralarla ödeme yapmak zorlaşınca, yeni bir ödeme aracı ortaya çıktı. On yedinci yüzyıla gelindiğinde Batı’da devletler kaynak ihtiyacı nedeniyle, üretimi daha ucuz olan kâğıt paraları yani banknotları kullanmaya başladı. 

Günümüzde ihtiyaçlarımızı karşılamak için kullandığımız banknotları, bu iş için görevlendirilmiş olan merkez bankaları basıyor. Merkez bankaları paraları tasarlarken ve basımını yaparken, kolayca taklit edilmelerini önlemek için çeşitli güvenlik özellikleri kullanırlar. Bunun yanı sıra merkez bankaları basılan banknotların piyasaya sürülmesinden ve piyasada yeterli miktarda banknot olmasından da sorumludur.